Porucznik Janusz Zbyszyński - Polski oficer zestrzelony nad Kretą (Grecja).

    Odwiedzając Brytyjski Cmentarz Wojenny na Krecie w Zatoce Suda natknąłem się na płytę nagrobną na której widnieje polskie nazwisko J.Zbyszyński. Z zaciekawieniem zacząłem szukać informacji na ten temat i okazało się, że temat został już poruszony na rożnych portalach. Poniżej i ja przedstawiam sylwetkę pochowanego tam oficera.

   Janusz Zbyszyński urodził się w Warszawie 24 czerwca 1906 r., zginał 19 września 1943 roku. Syn Leonarda i Anastazji.
Absolwent Szkoły Mechaniczno-Technicznej im. Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda w Warszawie. Po ukończeniu szkoły zaczął pracę w Państwowych Zakładach Lotniczych w dziale, który zajmował się montażem silników lotniczych.
   We wrześniu 1939 roku przedostał się do Rumunii, a stamtąd do Francji, gdzie od 9 kwietnia 1940 roku jako dowódca grupy 39 mechaników został oddelegowany na staż fabryczny w wytwórni silników lotniczych Gnome Rhone w Couson.
   Dwa miesiące później ewakuował się do Wielkiej Brytanii, gdzie otrzymał przydział do dywizjonu 308. jako oficer informacyjny. W sierpniu 1941 roku przeniesiony w tym samym dywizjonie na stanowisko oficera technicznego, które piastował do maja 1942 roku.
   W październiku 1942 roku objął funkcje techniczna w składzie 101. Maintenance Unit w mieście Aboukir położonym na egipskim wybrzeżu. Po dwóch miesiącach obejmuje funkcje oficera technicznego w składzie dywizjonu 112. Royal Air Force. W grudniu tego samego roku przeniesiony do 1. Polskiego Oddziału Transportowego stacjonującego w Takoradi w Afryce.
   W maju 1943 roku obejmuje funkcję oficera technicznego w składzie bazy RAF w Heliopolisie, gdzie służył do sierpnia 1943 roku. Stamtąd został skierowany do na praktykę techniczną do 178. dywizjonu RAF utworzonego w Shandur. W dywizjonie tym, zwanym "Emisariuszami gniewu" zajmował się opracowywaniem instrukcji technicznych z wykorzystaniem materiałów i doświadczenia z użytkowania samolotów bombowych Liberator, w które jednostka była wyposażona.
   W nocy z 18/19 września 1943 r. około godziny 01:45 obejmując stanowisko mechanika pokładowego wyruszył z Hosc Raui w Libii w kolejny lot bojowy. Zadanie jaki miała wykonać załoga Liberatora polegało na minowaniu jednego z wejść do portu na Krecie. Samolot został prawdopodobnie uszkodzony przez artylerię przeciwlotniczą wroga i rozbił się w Ano Fortetsa niedaleko Iraklionu*.
   Na pokładzie 4-silnikowego ciężkiego bombowca Consolidated B-24 Liberator B Mk.III o kodzie własnym BZ 891 "K" oprócz odznaczonego pośmiertnie Krzyżem Walecznym Janusza Zbyszyńskiego zginęło jeszcze sześciu lotników:
- Flying Officer G.S. Hall (pilot, ur. 1920), Squadron Leader R.J.S. Wootton (pilot, ur. 1919), Flight Lieutenant J. Wright (nawigator, ur. 1919), Pilot Officer A.F. Smith (strzelec/radiooperator, ur. 1908), Warrant Officer J. McMorland (strzelec, ur. 1918), Flight Sergeant T.E. Hooper (strzelec, ur. 1920).
    Syn Pana Janusza - Zbigniew - grobu swojego ojca szukał prawie 40 lat! Odnalazł go dopiero w latach 80-tych i to w bardzo przypadkowych okolicznościach... oglądając w telewizji program Janusza Przymanowskiego na temat powstańców kreteńskich**.

Porucznik Zbyszyński został pośmiertnie odznaczony Medalem Lotniczym.

   Groby całej załogi znajdziemy na Brytyjskim Cmentarzu Wojskowych w Zatoce Suda na Krecie (Grecja). Działka nr. 16, grób 16-18 Flight Engineera Janusza Zbyszyńskiego.

Źrodła:
* informacje zaczerpnięte z forum dyskusyjnego myśliwcy
** informacje zaczerpnięte z Informatora Polonii Greckiej

Fotografie pochodzą z archiwum autora, 2015 r.

Flying Officer Janusz Zbyszyński.

Nagrobki całej załogi Liberatora.