Dawniej i Dziś - Widok na plac apelowy obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie (Niemcy). 1944-2016

    Zdjęcie archiwalne - przedstawiające więźniów obozu na placu apelowym - zostało wykonane przez jednego z ss-manów latem 1944 roku. Wtedy wśród więźniów - oprócz tych pochodzenia niemieckiego - było około 95% innych narodowości, głównie z terenów okupowanych. Wykorzystywani byli przede wszystkim do katorżniczej pracy w przemyśle przemysłowym na terenie III Rzeszy.
    Już wcześniej, bo od początku 1943 roku, więźniów wykorzystywały m. in. takie spółki jak Wilhelm-Gustloff-Stiftung z Weimaru (broń i amunicja), należąca do Ernsta Fritza Sauckela (1894-1946), fabryka Erla-Maschinenwerk GmbH z Lipska (produkcja samolotów Messerschmitt Bf 109), czy zakłady Junkers Flugzeug und Motorenwerke AG w Schönebeck (prod. samolotów Junkers). W drugiej połowie 1943 roku więźniowie na pewien czas zastali oddelegowani także do pracy w podziemnym kompleksie sztolni Wirtschaftliche Forschungsgesellschaft mbH znajdującym się w pobliżu miasta Nordhausen, nazwanej Mittelwerk Dora (rakiety V-2). Pod koniec 1944 roku, więźniów wykorzystywano w kolejnych fabrykach, m. in. Rautal-Werke GmbH w Weinigerode (produkcja części do samolotów Junkers).

"Pluton. Bohaterowie w Ardenach" - Alex Kershaw

   Oryginalny tytuł książki Alexa Kershawa - "The Longest Winter. The Battle of the Bulge and the Epic Story of WWII's Most Decorated Platoon" - bardziej oddaje sens tego, co autor chciał przekazać czytelnikowi w tej niezwykłej książce. Natomiast polski tytuł - "Pluton. Bohaterowie w Ardenach" - nie do końca sugeruje czytelnikowi o tym, czego dowie się z książki. Gdyby nie druga cześć tytułu, moglibyśmy w ogóle nie skojarzyć tej pozycji z tym, że opisuje ona losy żołnierzy, którzy walczyli podczas II Wojny Światowej w zimowej bitwie w Ardenach na przełomie 1944/45 roku. Dla mnie osobiście książka ta, nie tylko opisuje historię najbardziej odznaczonego plutonu w Armii Stanów Zjednoczonych, ale przede wszystkim przedstawia dramatyczne przeżycia tych ludzi. Walczyli oni razem na zasypanej śniegiem obcej ziemi, oraz przebywali w niewoli, którą spędzili we wrogim kraju.

Dawniej i dziś - Amerykańska 3. Dywizja Piechoty wjeżdża do centrum Berchtesgaden (Niemcy). 1945-2015

Fot. 1 Pomnik wojenny na placu zamkowym w Berchtesgaden w 1943 roku.

Fot. 2. Amerykańska 3. Dywizja Piechoty wjeżdża na pancerzu niszczyciela czołgów M36 Jackson do Berchtesgaden.

Fot. 3. Na placu zamkowym spotkali się żołnierze 3. Dywizji Piechoty i władze Berchtesgaden.

   To był prawdziwy wyścig szczurów.... amerykańskie 101. Dywizja Powietrznodesantowa i 3. Dywizja Piechoty, oraz francuska 2. Dywizja Pancerna rywalizowały w ostatnich dniach wojny o miano tej pierwszej, która wkroczy do rezydencji Hitlera w Berghofie, Obersalzbergu i do Berchtesgaden... Kto był pierwszy? Do dnia dzisiejszego, weterani każdej z tych jednostek twierdzą, że to właśnie oni pojawili się tam pierwsi.... kwestia ta zapewne nigdy już nie zostanie rozstrzygnięta.
    Faktem jest, że od północy 4 maja 1945 roku - mijając po drodze Bischofswiesen - do Berchtesgaden wjechały elementy amerykańskiej 3. Dywizji Piechoty. Siedząc na pancerzach czołgów M4 Sherman i niszczycieli czołgów M36 Jackson minęli tablicę z nazwą miejscowości i skierowali się do centrum Berchtesgaden, a stamtąd dalej do Obersalzbergu i Orlego Gniazda.

   Zdjęcie nr. 1 przedstawia pierwszowojenny "pomnik" na placu zamkowym, który w 1929 roku na XIV-wiecznym budynku namalował znany w tamtym okresie niemiecki malarz - uczestnik I Wojny Swiatowej - Josef Hangge (1890-1970). Freski zostały namalowane przez niego, po tym, jak zdobywszy kilka nagród, został poproszony przez jury jednego z konkursów malarskich w Monachium do upamiętnienia w Berchtesgaden wydarzenia, jakim była I WŚ.
   Zdjęcie nr. 2 przedstawia żołnierzy 3. Dywizji Piechoty siedzących na pancerzu niszczyciela czołgu M36 Jackson, którzy przejeżdżają przed budynkiem na którym widnieją freski. Porównując zdjęcie archiwalne i współczesne, możemy dostrzec, że daty związane z II Wojną Światową zostały domalowane podczas renowacji fresku już po wojnie. Zostało również zmienione jedno z malowideł, co wyraźnie widać na zestawieniu zdjęć nr. 3.
   Na tym ostatnim zdjęciu widzimy pertraktacje toczone przez władze Berchtesgaden z amerykańskimi żołnierzami. Po prawej widzimy, jak Lieutenant Colonel Kenneth W. Wallace z 30. Pułku Piechoty, wchodzącego w skład 3. Dywizji Piechoty, przyjmuje kapitulację od Bürgermeistera doktora Karla Eduarda Sandrocka (z lewej w płaszczu) i Landrata Karla Theodora Jacoba (1907-1980), (stoi po środku, przodem do obiektywu). Jacob 4 maja 1945 roku rozkazał wydrukować ulotki, które wzywały mieszkańców miasta do zaprzestania stawiania oporu i współpracy z wkraczającymi żołnierzami amerykańskimi. Pan z lewej w kapeluszu to najprawdopodobniej tłumacz, późniejszy starosta - Rudolf Müller (1912-2009).

   W 2005 roku - w 60. rocznicę wkroczenia 3 Dywizji Pancernej do Berchtesgaden - władze miasta zorganizowały uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej z tej okazji. 4 maja 2005 roku, podczas jej odsłonięcia wśród gości honorowych pojawili się weterani: Major General Lloyd Brinkley Ramsey (1918-2016), platoon leader 1. batalionu 30. Regimentu Piechoty, Colonel Charles Patrick Murray Jr. (1921-2011), Robert "Bob" Dutil, John Miller, Ross Brown, oraz rodziny innych weteranów.

Fotografia archiwalna nr. 1: www.kasernen-und-gebaeude.de
Fotografia archiwalna nr. 2: www.ww2incolor.com
Fotografia archiwalna nr. 3: www.warfoto.com
Fotografie współczesne również należą do archiwum autora, 2015 r.

Dawniej i dziś - Budynek straży SS w Berchtesgaden (Niemcy). 1945-2015

Budynek straży SS w Berchtesgaden w 1945 (po lewej)  i 2015 roku (po prawej).

   Wjeżdżając do Berchtesgaden możemy zauważyć liczne pozostałości związane z okresem, kiedy miejscowość ta była w centrum uwagi nie tylko Adolfa Hitlera i jego współpracowników, ale też - pod koniec II Wojny Światowej - amerykańskich żołnierzy. Ci pierwsi - mając niedaleko stąd swoje posiadłości - bardzo często odwiedzali tą malowniczą miejscowość. W późniejszym czasie, jeden z nich - Hermann Göring - ukryje w pobliżu swoją ogromną kolekcję zrabowanych podczas wojny dzieł sztuki. Ci ostatni natomiast - zwłaszcza 101. Dywizja Powietrznodesantowa - zrobią wszystko, aby ją odnaleźć.

Porucznik Ernst Hess - As Myśliwski Cesarstwa Niemieckiego z I Wojny Światowej, pochowany w Wiesbaden, Südfriedhof (Hesja, Niemcy).

   Ernst Hess urodził się 8 stycznia 1893 roku w Wiesbaden. Był bardzo inteligentnym i ciekawym wszelkich nowinek technicznych chłopcem. Od najmłodszych lat interesował się techniką i lotnictwem. Wstąpił do szkoły lotniczej, gdzie szkolił się jako pilot. 26 września 1913 roku otrzymał licencję numer 535. Już pięć dni później - 1 października 1913 roku - wstąpił do Lufftschiffer Battalion Nr. 3, gdzie przebywał przez sześć miesięcy. 1 kwietnia 1914 roku został przeniesiony do jednostki obserwacyjno-rozpoznawczej FFA 3 (Feldflieger-Abteilung Nr. 3), gdzie otrzymał stanowisko pilota i instruktora lotnictwa.

Fot. 1. Fotografia wykonana w zakładzie fotograficznym Straucha w Wiesbaden.

    Tuż po wybuchu I Wojny Światowej, jednostka Ernsta została przemianowana na 2. Jednostkę Pomocniczą Armii Cesarstwa Niemieckiego i wcielona do 1. Kompanii Batalionu Lotniczego Nr. 4 (1./ Flieger-Bataillon Nr. 4, Strasburg), w której dowództwo objął kapitan Genée. Jednostka wchodząca w skład XV korpusu, należącego do 7 Armii stacjonowała na lotnisku w twierdzy Strasburgu. Zanim z tej jednostki został przeniesiony do Feldflieger-Abteilung Nr. 9, uzyskał tam licencje pilota wojskowego.

Dawniej i dziś - Adlerwerke vorm. Heinrich Kleyer A.G. we Frankfurcie nad Menem (Niemcy). 1935/1938-2014.

Adlerwerke vorm. Heinrich Kleyer A.G. we Frankfurcie nad Menem, zdjęcie archiwalne datowane jest na okres 1935/1938.

    Początki firmy Adlerwerke vormals Heinrich Kleyer A.G. we Frankfurcie nad Menem sięgają końca XIX wieku. Została założona w 1880 roku i funkcjonowała pierwotnie pod nazwą Heinrich Kleyer GmbH. Dziewięć lat później z taśmy produkcyjnej schodzi pierwszy egzemplarz trójkołowego, małego samochodu, oraz pierwszy trójkołowy rower - Dreirad. W tym czasie firma znacznie się rozrosła, co zaowocowało przekształceniem firmy w spółkę aukcyjną z nową nazwą Adlerwerke vorm. H. Kleyer AG. To natomiast pozwoliło wprowadzić kolejny produkt, jakim były maszyny do pisania. W 1901 roku na taśmach montażowych pojawiły się pierwsze motocykle z silnikami de Diona. Dwa lata później firma Adler oficjalnie zakończyła prace nad pierwszym, własnym silnikiem, który rok później został wdrożony do produkcji. Oprócz tego w niedługim czasie zaczęto tam produkować także skrzynie biegów, oraz silniki przeznaczone dla sterowców.