Bitwa o wzgórze Vauquois - Grand East, Francja

   Każdy, kto interesuje się historią Wielkiej Wojny - i kto zamierza wybrać się na zwiedzanie niesamowitych francuskich pól bitewnych - powinien zobaczyć wzgórze Vauquois. Świadomie napisałem wzgórze, ponieważ z dawnej miejscowości o tej nazwie nie pozostało już praktycznie nic - wioskę odbudowano po wojnie u podnóża góry, po jej południowej stronie. Wzgórze Vauquois, to bardzo ważne miejsce dla każdego Francuza, ale nie tylko. Często miejsce to odwiedzają także niemieccy turyści oraz osoby innych narodowości, które interesują się I wojną światową.

Widok na wielki pomnik, który stoi w miejscu, gdzie dawniej znajdowało się centrum wioski (Fot. zbiory autora).

    Podczas mojej wyprawy w rejon Verdun, wzgórze to, stanowiło również jeden z ważniejszych punktów mojego planu zwiedzania. I powiem Wam szczerze, że to, co zobaczyłem na jego szczycie, mocno przerosło moje oczekiwania. Po prostu, stojąc tam na szczycie i patrząc się na potężne kratery, nie mogłem uwierzyć, ze jest to "dzieło" człowieka sprzed ponad stu lat! Głębokość kraterów była tak wielka, że śmiało zmieściłby się w nich dwupiętrowy dom. Widok był naprawdę zdumiewający. Widząc zapewne zamieszczone przeze mnie zdjęcia, na pewno zadajecie sobie pytanie, jak takie ogromne kratery powstały? Zanim jednak odpowiem Wam na to pytanie, w kilku zdaniach przedstawię zarys historyczny wioski Vauquois, aż do momentu wybuchu wojny w 1914 roku.

Dawniej i dziś - Niemieckie Centrum Edukacyjne NS-Ordenburg Vogelsang - Schleiden (Nadrenia Północna-Westfalia) 1939-2020

   Niemieckie Nacjonalistyczne Centrum Edukacyjne NS-Ordenburg (niem. Nationalsozialisten-Ordensburg Vogelsang) to monumentalny kompleks, w którym w latach 1936-1939 szkolono przyszłych liderów NSDAP. Ośrodek szkoleniowy położony jest nad rzeką Urft w Parku Narodowym Eifel. Kompleks położony na brzegu pasma górskiego Eifel, góruje nad całą okolicą i robi naprawdę ogromne wrażenie na zwiedzającym.

Górzyn - nowy dom "Kościuszkowców", którzy mieli bronić zachodnich granic Polski po 1945 roku (woj. Lubuskie)

   Górzyn - niewielka polska wieś w województwie Lubuskim (powiat żarski, gmina Lubsko), leżąca niecałe 30 km od naszej zachodniej granicy z Niemcami. Wieś, jakich wiele - nie tylko w tym rejonie - ale i w całym kraju. Ale czy na pewno? Co spowodowało, że zainteresowałem się tą miejscowością, jej historią i ludźmi, którzy ją zamieszkiwali i zamieszkują?
   Jak to często bywa w takich przypadkach, o wszystkim zadecydował przypadek. I choć przez lata wielokrotnie przejeżdżałem przez Górzyn, to dopiero awaria mojego auta i wizyta u tamtejszego mechanika, zwróciła moją uwagę na tą niepozorną wioskę. Kiedy fachowiec zajmował się autem, ja - korzystając z wolnego czasu - wybrałem się na spacer. Trafiłem wówczas przed budynek tamtejszej Szkoły Podstawowej im. Stefana Żeromskiego, zobaczyłem zabytkową armatę, kilka tablic pamiątkowych oraz tablicę z napisem IZBA PAMIĘCI. Bez namysłu postanowiłem wejść do szkoły i dowiedzieć się czegoś więcej na ten temat. Okazało się, że w szkole znajduje się niewielkie pomieszczenie w którym zgromadzono wiele pamiątek po byłych żołnierzach 1. Armii Wojska Polskiego, a konkretniej weteranach z 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszko. Dzięki bardzo miłym Paniom ze szkolnej placówki, mogłem zobaczyć bardzo interesującą ekspozycję i wysłuchać wielu ciekawych opowieści. Tak zaczęła się moja "przygoda" z historią Górzyna, którą chciałbym Wam teraz przybliżyć, ale po kolei.

Współczesny budynek szkoły w którym mieści się Izba Pamięci oraz pamiątkowe pomniki i tablice (Fot. zbiory autora).

   Niestety dokładnego okresu powstania wsi Górzyn - ze względu na brak jakichkolwiek dokumentów i zapisków z tamtego okresu - nie można na dzień dzisiejszy ustalić. Odkryte przez archeologów okoliczne ślady, wskazują na VI - IV wiek p. n. e. i na Łużyczan, jako pierwszych osadników zamieszkujących te tereny. Jednak pierwsze zapisane informacje dotyczą VI wieku n. e. i zamieszkujących te tereny Serbołużyczan, a Górzyn wymieniany jest w dokumentach, jako: Gerow, Geren, Geran i Grabkow.