Historia odkrywana na nowo: Ogrody Botaniczne (Hortus Botanicus)

Ogrody Botaniczne w Haren są jednymi z najstarszych w Holandii. Ich początki sięgają 1626 roku, kiedy to holender Henricus Munting (1583-1658) założył niewielki ogród botaniczny. Początkowo - utworzony przy Rozenstraat w Groningen - ogród, miał być jedynie niewielkim ogrodem w którym Henricus hodował wiele odmian ziół. Jednak zainteresowanie jego pomysłem było tak duże, że postanowił rozbudować ogród i sprowadzić do niego wiele europejskich odmian roślin, kładąc podwaliny pod obecny ogród botaniczny.

Henricus Munting był farmaceutą, botanikiem i profesorem. Studiował farmację na Uniwersytecie w Middelburgu w południowo-zachodniej Holandii, po czym wyjechał do Anglii. Na pomysł założenia niewielkiego ogrodu wpadł po powrocie z Neapolu i Pragi, gdzie był osobistym lekarzem tamtejszych monarchów. Do Groningen powrócił w 1612 roku, niemal natychmiast otwierając aptekę zielarską. Czternaście lat później powstał - wspomniany przeze mnie na początku - niewielki ogród botaniczny.

W 1642 roku Munting został profesorem nadzwyczajnym na Uniwersytecie w Groningen, zgadzając się, aby jego ogród wykorzystywany był przez uczelnię. Cztery lata przed śmiercią został mianowany pierwszym profesorem botaniki. Henricus Munting na łożu śmierci wyjawił swoje ostatnie życzenie. Chciał, aby jego jedyny syn - Abraham (1626-1683) - przejął od niego słynny hortus i kontynuował jego dzieło.

Abraham Muntin - po ukończeniu szkoły łacińskiej - i jeszcze za życia ojca, w 1645 roku podjął studia na tej samej uczelni, na której ojciec był zatrudniony. Ukończył je w 1649 roku, a następnie kontynuował naukę na uniwersytetach we Franeker, Utrechcie i Leiden. Jego ostatnimi przystankami przed powrotem do Groningen był Paryż i Angers, gdzie uzyskał tytuł "doktora medicinae". Po powrocie w 1651 roku do rodzinnego miasta, a w 1654 roku został zastępcą ojca na wydziale botaniki. W międzyczasie wydał książkę, której tematem przewodnim była uprawa i wykorzystywanie ziół w medycynie.

Po śmierci ojca, Abraham przejął opiekę nad ogrodem botanicznym, a w latach 1658-1660 pełnił także funkcję nadzwyczajnego profesora botaniki na akademii w Groningen. W 1660 roku został mianowany profesorem botaniki, którym pozostał aż do śmierci.

W 1658 roku Abraham poślubił Elizabeth Gabbemę z Leeuwarden. Para miała dwóch synów i córkę, jednak dwoje z nich umarło przedwcześnie. Pozostał jedynie syn Albert (1663-1694), który został później rektorem akademii w Groningen. Po śmierci ojca - w 1683 roku - to on przejął opiekę nad rodzinną zieloną oazą spokoju.

Hortus Botanicus Haren w 1913 roku (Fot. www.deverhalenvangroningen.nl).

W początkowej formie ogród Muntinga przetrwał aż do początków XX wieku. Wówczas to - w 1917 roku - Uniwersytet z Groningen wykupił teren wraz z całym majątkiem Muntingów. Ze względów na coraz większe rozmiary ogrodu botanicznego, w 1964 roku kierownictwo uczelni zakupiło tereny w Haren, gdzie miał powstać nowy ogród, a na terenie dotychczasowego zaczęły powstawać uniwersyteckie budynki. Trzy lata później cały ogród został przeniesiony do Haren, stając się z czasem największym ogrodem botanicznym w kraju.

Wejście do ogrodów w 1958 r. (Fot. www.hortusharen.nl).

Niewiele brakowało, aby w 1988 roku względy finansowe doprowadził do zamknięcia ogrodu. Poczyniono wówczas kroki, mające na celu uratowanie tej perełki. Poproszono państwo o dotację i rozbudowano ogród. W ten sposób w 1995 roku powstał Ogród Chiński, a w 1999 roku Ogród Ogham (Ogród Celtycki).

Dzisiaj na 21-hektarowej powierzchni możemy podziwiać wiele rodzajów ogrodów, z których każdy kryje w sobie coś wyjątkowego. Poniżej postaram się Wam przedstawić kilka z nich:

Ogród Chiński, czyli Ukryte Królestwo Ming. Do powstania tego niesamowitego ogrodu, przyczyniły się Starożytne Ogrody Suzhou, które stały się inspiracją projektantów. Ogród zaprojektował znakomity projektant z Szanghaju mistrz Le Wei Zong, a wykonany został przez chińskich robotników, według tradycyjnych metod ogrodniczych i budowlanych. Ogród utworzono na powierzchni 6.000 m. kwadratowych, a jego budowa zajęła robotnikom aż siedem miesięcy. Wszystkie materiały zostały sprowadzone do Holandii z Chin. Można tutaj podziwiać wspaniałe magnolie, azalie, krzewy jaśminu i wiele innych pięknych roślin.

Ogród Laarman, czyli Laarmantium (Arboretum). Jest to ogród dendrologiczny w którym uczelnia prowadzi badania nad krzewami i drzewami. Ogród jest częścią "The National Plant Collection 2013". Można tutaj podziwiać wiele rodzajów roślin od kilkucentymetrowych aż po gigantyczne sekwoje.

Ogród Zielarski (Kruidetuin). Ta część ogrodu została stworzona, jako hołd samemu Henricusowi Muntingowi w 1973 roku. Ogród Zielarski tworzy XVII-wieczny styl i posiada identyczny układ, jak ogród jego założyciela. Trzy czwarte ogrodu porastają rośliny, które uważano kiedyś, że mają właściwości lecznicze. Niektóre z nich nadal są wykorzystywane w tym celu. Największa część roślin tego ogrodu, to zioła kuchenne i wykorzystywane jako barwniki.

Ogród Hondsrung, czyli Ogród Skalny. Najnowszy projekt ogrodu botanicznego w Haren odzwierciedla krajobraz południowej Holandii (okolice Hondsrung koło Akwizgranu) sprzed 100 lat. Jest częścią światowego geoparku UNESCO "De Hondsrug". Podczas jego budowy przeprowadzono również prace archeologiczne.

Ogród Hortensji (Hortensiatuin). Duży wybór różnych odmian hortensji możemy podziwiać w środkowej części ogrodu. Warto zwrócić uwagę na wzory, jakie utworzono z kolorowych krzewów.

Ogród Angielski. Do "krainy elfów" dostaniesz się tajemniczym plecionym tunelem, który doprowadzi Cię do części z roślinnością wodną. Z tego uroczego miejsca przeniesiemy się od razu do Ogrodu Celtyckiego.

Ogród Celtycki. To tutaj można podziwiać kalendarz celtycki w formie drzew. Składa się z 21 rodzajów drzew, z których każde odzwierciedla cechy postaci mitologicznych. Według tego kalendarza, możesz się dowiedzieć, które drzewo pasuje do twojej osobowości.

Odwiedzając ogród botaniczny w Haren można natrafić na jeden z wielu odbywających się tam festiwali muzycznych lub pokaz rzeźb (w samym ogrodzie jest ich kilkanaście). Pięknej muzyki można posłuchać przy pysznej kawie i cieście w ogródku kawiarnianym w centrum ogrodu.

Są tutaj także atrakcje dla najmłodszych. Obsługa ogrodu organizuje bowiem wiele tematycznych "wycieczek". Może też zorganizować np. urodziny Waszej pociechy. Wówczas dzieci mogą wziąć udział w niezapomnianej przygodzie, której główną atrakcją jest "poszukiwanie skarbów" na terenie ogrodów.