Muzeum poświęcone Operacji "Chastise" - "Sperrmauer Museum Edersee" - Edertal-Hemfurth (Hesja)

   Sperrmauer Museum Edersee, to niewielkie muzeum poświęcone Operacji "Chastise" - przeprowadzeniu przez 617. Dywizjon Bombowy RAF-u ataku na zapory wodne w okolicach Zagłębia Ruhry przy pomocy tzw. "skaczących bomb". Muzeum znajduje się w pobliżu jednego z celów tej operacji - ogromnej zapory wodnej na jeziorze Eder. Zapora została trafiona w 1943 roku, choć nie obyło się bez problemów o czym możesz przeczytać tutaj. Muzeum poświęcone "Niszczycielom tam" (ang. Dambusters) powstało natomiast prawie 60 lat później.

Replika brytyjskiej "bomby skaczącej", która została wykonana w skali 1:1.

   Kiedy pod koniec XX wieku (1995 roku) zamknięto dawną elektrownię - a utrzymanie budynków obciążało budżet rządowy - zapadła decyzja o ich rozbiórce. I tutaj pojawia się problem i.... szansa dla pomysłodawcy powstania muzeum. Otóż budynki przeznaczone do rozbiórki podlegały ustawie o ochronie zabytków (budowa w 1914 roku), przez co ich rozbiórka została wstrzymana. W tym czasie pojawiła się osoba, która wpadła na pomysł, aby jeden z budynków przylegających do zapory, przekształcić w niewielkie muzeum poświęcone brytyjskiemu atakowi bombowemu z 17 maja 1943 roku. Po złożeniu odpowiednich dokumentów i otrzymaniu zgody, przystąpiono do realizacji planu. Pięć lat później - w 2000 roku - muzeum zostało oficjalnie otwarte.
   Pomysł okazał się trafiony. Muzeum od pierwszych dni otwarcia cieszyło się dużym zainteresowaniem. Początkowo większość odwiedzających stanowili mieszkańcy okolicznych miejscowości, którzy atak i towarzyszące temu tragiczne konsekwencje, przeżyli na własnej skórze. Choć przewodnim tematem placówki był atak na zapory wodne, to zbiory uzupełniały poboczne tematy związane z tym regionem. W niewielkich pomieszczeniach zwiedzający mogli poznać losy żydowskich obywateli Edertalu i przymusowych robotników, którzy budowali zaporę. Oprócz tego powstała wystawa eksponatów, fotografii i dokumentów poświęcona wojnie powietrznej nad Niemcami w latach 1942-1945 i jej skutkami - zwłaszcza w pobliskim Kassel. Kiedy muzeum zaczęło cieszyć się sporym zainteresowaniem i na dobre zaczęło funkcjonować, pojawiły się niespodziewane problemy.
   Otóż politycy partii CDU/CSU złożyli zbiorową petycję, aby placówkę zamknięto. 16 listopada 2006 roku (ta pora roku nie została wybrana przypadkowo) w placówce muzealnej pojawiła się komisja złożona m. innymi z kilku członków w/w partii, rady lokalnej, oraz przedstawicieli administracji wodnej i lądowej. Podczas posiedzenia rady miasta przedstawiono wyniki kontroli. Według członków komisji budynek nie jest przystosowany dla osób niepełnosprawnych, a oprócz tego panują w nim nieodpowiednie warunki - zbyt duża wilgotność. To oczywiście bardzo poważnie nieprawidłowości. Ale co było prawdziwym powodem? Niektórzy z polityków byli przeciwni temu, aby w muzeum pokazywano materiały dotyczące III Rzeszy, które przypominają czasy dyktatury Adolfa Hitlera i jego paladynów. Właściciel muzeum zmuszony był do zamknięcia placówki do końca 2007 roku.
   Tak też się stało. Jednak w tym czasie udało się znaleźć inny - nadający się do roli muzeum - budynek. Przy wsparciu przedstawicieli innych partii, mieszkańców, oraz innych osób, nowy projekt udało się zaakceptować i wprowadzić w życie. Tym razem był to budynek, którego lokalizacja nie była zbyt atrakcyjna dla turystów, którzy licznie odwiedzali zaporę każdego roku. Oddalony był bowiem od zbiornika wodnego i zapory o ponad kilometr. Od tego czasu placówka ciągle się rozwijała, aż z biegiem lat stała się miejscem, które stało się głównym punktem wycieczek zagranicznych odwiedzających ten rejon. Licznie odwiedzają ją zwłaszcza turyści z Wielkiej Brytanii, Australii i Kanady, wśród których są również rodziny załóg biorących udział w operacji zniszczenia zapór. Dzisiaj muzeum bierze także czynny udział podczas corocznych uroczystości upamiętniających rajd nocny na niemieckie zapory wodne.

Niemieckie, brytyjskie i amerykańskie bomby burzące, zapalające i lotnicze miny.

Z sufitu na linkach zwisa cała masa plastikowych modeli samolotów.

   A co znajduje się w muzeum godnego polecenia? Przede wszystkim masa oryginalnych dokumentów i fotografii dotyczącej lotniczej Operacji "Chastise" i jej uczestników. Eksponaty dotyczące wojny powietrznej nad Niemcami w latach wojny.
   W pierwszym pomieszczeniu po prawej zobaczymy m. innymi niemieckie, brytyjskie i amerykańskie bomby burzące, zapalające i lotnicze miny. Interesującymi eksponatami w tej części muzeum jest brytyjska bomba fosforowa, fragmenty (w tym świetnie zachowane śmigło) samolotu Focke Wulf Fw-190A, kaseta z nabojami do karabinów Browning kal. 12,7 mm z samolotu B-17 "Latająca Forteca", oraz pociski kal. 8,8 cm do dział przeciwlotniczych Flak 18/41 i Flak 18/37. Z sufitu na linkach zwisa cała masa plastikowych modeli samolotów, które brały udział w bombardowaniu Rzeszy Niemieckiej.

Pociski kal. 8,8 cm do dział przeciwlotniczych Flak 18/41 i Flak 18/37.

   Pomieszczenie drugie (wnęka na korytarzu) to dokumentacja zdjęciowa przedstawiająca skutki nalotów na pobliskie miasto Kassel. Przeważają zdjęcia z największego nalotu, jaki miał miejsce 22 października 1943 roku. Wykonały go załogi 8 Armii Powietrznej Stanów Zjednoczonych.
   Sala numer trzy, to kolejne materiały zdjęciowe i dokumenty poświęcone misji z użyciem "bomb skaczących", oraz kilkanaście oryginalnych eksponatów. Moją uwagę zwróciły eksponaty związane z życiem codziennym podczas wojny, oraz opaski Organizacji Todt i Volkssturmu, a także oryginalne hełmy - niemiecki i amerykański. W drugiej części tej sali możemy zobaczyć m. innymi dużą makietę przedstawiającą zaporę wodną na jeziorze Eder.
    Ostatnim pomieszczeniem, jest niewielka sala kinowa, gdzie można obejrzeć dwa filmy - zniszczenie tam na jeziorach Eder i Möhne, oraz wojna powietrzna 1941-45.
   Wychodząc z muzeum mijamy niewielkie stoisko z interesującymi książkami i pamiątkami. Tutaj też znajdziemy księgę gości, gdzie możemy umieścić swój wpis.

   Natomiast na zewnątrz zobaczyć możemy jedynie trzy eksponaty. Pierwszym jest oryginalna mina powietrzna typu HC-4000, która ważyła 1,800 kg i zawierała 1,400 kg materiału wybuchowego. Bomba, która wybuchała ponad dachami domów, zrywała je, a jej eksplozja powodowała wówczas istną burzę ogniową jest w Niemczech dosyć częstym znaleziskiem w ostatnich latach. Ten konkretny egzemplarz znaleziono w Renie w centrum Koblencji, nieopodal jednego z banków 4 grudnia 2011 roku. Do muzeum trafiła w listopadzie 2015 roku. Drugim eksponatem jest mechanizm (tzw. bęben) do nawijania liny stalowej za pomocą której, trzymano na uwięzi balon zaporowy. Ten egzemplarz został użyty już po ataku na zaporę Eder, jeszcze tego samego dnia - 17 maja 1943 roku. Niemcy bali się wówczas, że atak zostanie powtórzy i zapora zostanie zniszczona całkowicie. Trzeci przedmiot, to replika brytyjskiej "bomby skaczącej", która została wykonana w oryginalnych rozmiarach. Aż trudno uwierzyć, że ta 4-tonowa bomba nie tonęła w momencie zetknięcia z taflą wody.

Mina powietrzna typu HC-4000 znaleziona w Renie w centrum Koblencji w 2011 roku (fot. www.welt.de).

   Od kilku lat muzeum posiada liczną rzeszę sponsorów, a jej sale odwiedzają oficjalne instytucje państwowe wielu krajów. Podczas corocznych uroczystości pojawiają się tutaj delegacje z Anglii, Stanów Zjednoczonych, Australii, Kanady, Nowej Zelandii, Francji i Niemiec. Pojawiają się także politycy z partii, która jeszcze nie tak dawno była przeciwna temu projektowi. No cóż, kapitał polityczny można zbić na wszystkim....

   Do muzeum można dojechać w następujący sposób. Należy kierować się autostradami w kierunku miasta Kassel, aby kilkanaście kilometrów przed miastem zjechać i kierować się na Korbach i Bad Wildungen. Później drogą krajową nr. 485 kierować się już bezpośrednio w pobliże zapory wodnej na jeziorze Eder. Jadąc drogą L3086 - w miejscowości Hemfurth - należy przejechać przez most na rzece Eder i główną drogą kierować się do końca miejscowości. Muzeum znajduje się tuż za zakrętem, po lewej stronie.

Moja ocena: 5 (w skali od 1 do 10)

Kraj: Niemcy (Hesja)
Miejscowość: Edertal-Hemfurth
Strona internetowa: www.dambusters.de
Godziny otwarcia:
codziennie od kwietnia do listopada w godzinach 11:00-17:00 (muzeum zastrzega sobie zmianę godzin otwarcia).
Wstęp:
9€ (dorośli), dzieci do 12 roku życia - wstęp bezpłatny.
Możliwość zwiedzania z przewodnikiem (grupa minimum 5 osób) - 15€
Emeryci, renciści i kombatanci po okazaniu odpowiedniego dokumentu, otrzymają zniżkę.

Wszystkie zdjęcia (o ile nie zostało to inaczej oznaczone) pochodzą z archiwum autora, 2018 r.

Mapa dojazdu: