piątek, 24 grudnia 2021

Dawniej i dziś - Brama główna francuskiego, przejściowego obozu koncentracyjnego w Pithiviers. 1941-2021

   Miejsce po tranzytowym obozie koncentracyjnym we francuskim Pithiviers nie jest łatwo znaleźć. Wszystko dlatego, że na jego terenie w większości znajduje się osiedle domków jednorodzinnych, a pozostałe zabudowania są wyburzone lub zmieniły się nie do poznania. Nie byłbym sobą, gdybym jednak odpuścił jego odnalezienie.... A jak się chce, to można😊. Pomógł mi w tym jeden zachowany do dzisiaj obiekt, który tak naprawdę nie zmienił swojego wyglądu przez te wszystkie lata. Mam tutaj na myśli specyficzny budynek spółdzielni rolniczej Agropithiviers. Jest to połączenie biurowca i elewatora zbożowego, który wraz z pobliskimi elewatorami był w stanie pomieścić 105 tys. ton zboża. W wybudowanym około 1933 roku budynku, w trakcie wojny mieściły się biura francuskiego obozu tranzytowego utworzonego przez rząd Vichy. To właśnie dzięki niemu, udało mi się zlokalizować dokładne miejsce obozu, głównej bramy i miejsce, gdzie obecnie stoi pomnik upamiętniający ofiary i przetrzymywanych tam więźniów oraz kilka innych miejsc (pozostałości) obozowych budynków.

   Do obozu w Pithiviers trafiali przede wszystkim francuscy Żydzi z Paryża i jego najbliższych okolic. Jego rozmiary były duże, ponieważ naziści przewidywali, że akcja związana z wyłapywaniem Żydów w 1941 roku, doprowadzi do schwytania około 22 tys. osób. Ostatecznie - według dostępnych danych - była to liczba o połowę mniejsza i wynosiła 12.884 osób, w tym 5082 kobiety i 4051 dzieci. Przyczyniły się do tego transporty do innych podparyskich obozów, m. innymi: Drancy, Compiègne i Beaune-la-Rolande.
   Najwięcej francuskich Żydów trafiło do obozu po świetnie zorganizowanych serii łapanek, przeprowadzonych w maju i lipcu 1941 roku. Największe masowe aresztowania otrzymały wówczas kryptonim "Obława Vel d'Hiv" (fr. La Rafle du Vel d'Hiv). Nazwa została wzięta od krytego (zimowego) toru kolarskiego - Vélodrome d'Hiver - który znajdował się w pobliżu wieży Eiffla w Paryżu i była częścią wielkiej operacji o kryptonimie "Wiosenny wiatr" (niem. Frühlingswind). W obławie wzięło udział około 9 tys. francuskich policjantów, którzy zatrzymali w sumie ponad 13 tys. osób pochodzenia żydowskiego (wówczas do Pithiviers trafiło około 4 tys. osób, a pozostali do innych obozów).
   
   Przez widoczną na zdjęciu główną bramę, w 1942 roku z obozu wyjechało osiem transportów do Auschwitz-Birkenau. Byli to głównie dorośli, którzy zostali oddzieleni w Pithiviers od swoich pociech. Przez tą bramę przeszli m. innymi: założyciel i przywódca francuskiej policji Joseph Darnand i powieściopisarka Irène Nemirovsky, która zmarła w Auschwitz oficjalnie na grypę (naprawdę zmarła na tyfus). Ze wszystkich deportowanych z Pithiviers osób, ocalało jedynie 115 osób....
 
   Zdjęcie archiwalne pochodzi z 1941 roku, a więc najprawdopodobniej z okresu, kiedy przeprowadzano masowe aresztowania związane z akcją o kryptonimie "Obława Vel d'Hiv". Widzimy na nim główną bramę i prowadzące do obozu tory, którymi wyruszały transporty do Auschwitz-Birkenau.
   Zdjęcie współczesne pochodzi ze zbiorów autora, sierpień 2021 r.

1 komentarz: