Zapewne każda osoba insertująca się historią II wojny światowej, choć raz zadała sobie pytania, na ile w szeregach niemieckiej generalicji znane były zbrodnie, dokonywane w krajach okupowanych przez ich kolegów? Czy wśród oficerów niemieckiego Wehrmachtu były osoby popełniające takie zbrodnie i jakie reakcje wywoływała taka wiedza, pośród tych, którzy byli przeciwni temu procederowi? Być może, nie raz ktoś z Was zastanawiał się także nad tym, co spowodowało, iż tak wielu wykształconych i inteligentnych oficerów byłej Reichswehry, uległo austriackiemu kapralowi Wielkiej Wojny - Adolfowi Hitlerowi? Co skłoniło ich, aby wiernie służyć swojemu Führerowi i trwać "przy jego boku" nawet wówczas, kiedy już wiedziano, że tej wojny nie mogą wygrać? Na te i na wiele innych pytań, znajdziemy - przynajmniej częściowo - odpowiedź w świetnej pracy Sönke Neitzel'a - "Podsłuchiwani niemieccy generałowie w brytyjskiej niewoli 1942-1945".
Niemiecki historyk - redaktor czasopisma "Historia Niemiec XX wieku" i autor kilku książek - dotarł do odtajnionych przez Brytyjczyków zapisów po 1996 roku. Na dokumentach - związanych z przetrzymywaniem i podsłuchiwaniem niemieckich oficerów - znajdowały się stenogramy z "luźnych" rozmów, jakie miały miejsce w ośrodku w londyńskim Trent Park. Zebrane i opracowane zapisy rozmów niemieckiej generalicji, dają nam, czytelnikom odpowiedzi na wiele aspektów związanych z prowadzoną przez nich wojną i sytuacją w III Rzeszy. Spisany materiał, daje badaczom i pasjonatom historii, niecodzienną dawkę informacji, które w wielu przypadkach, rzucają nowe światło dotyczące m. innymi kwestii holokaustu, zbrodni popełnianych przez SS oraz zamachu na Hitlera.
Książka "Podsłuchiwani niemieccy generałowie w brytyjskiej niewoli 1942-1945", podzielona jest na trzy części. W pierwszej części, autor opisuje swoje badania, historię Trent Parku i strategię podsłuchów w tym legendarnym ośrodku. Po za tym, Neitzel opisuje tutaj najważniejsze zagadnienia, jakie były poruszane przez niemieckich oficerów oraz tworzące się pośród nich podziały. Stenogramy podzielił na cztery główne części: różnice w postrzeganiu polityki i strategii Rzeszy Niemieckiej, spostrzeżenia na temat zbrodni wojennych popełnianych przez nazistowskie Niemcy, reakcje osadzonych na zamach na Hitlera z 20 lipca 1944 roku oraz refleksje związane z kolaboracją z wrogiem. Oczywiście za tymi czterema zagadnieniami kryje się wiele innych - poruszanych przez generałów, pułkowników, podpułkowników i majorów - kwestii natury politycznej i wojskowej. Do najciekawszych moim zdaniem, należą te związane z indywidualną odpowiedzialnością osadzonych za popełnione czyny i refleksje, związane z przyszłością, jaka czeka ich i Niemcy, po zbliżającym się nieuchronnie tragicznym końcu.
Część druga niniejszej pracy, to już fragmenty samych rozmów. Tutaj warto zaznaczyć, że z punktu widzenia brytyjskich wojskowych, a także samego autora, więźniowie nie wiedzieli, że są podsłuchiwani. Jest to bardzo ważne w kontekście poruszanych przez nich wielu kwestii. Ale - skoro niektórzy z nich obawiali się, że mogą być podsłuchiwani - rzeczywiście szczerze "otwierali się" przed współwięźniami, czy jedynie czytamy, to co chcieli przekazać w swojej obronie światu i przyszłym zwycięzcom? Na to pytanie nie poznamy już odpowiedzi, dlatego też, każdy z nas sam powinien ustosunkować się do tego fascynującego - mimo wszystko - materiału.
Dwa przedstawione w książce obozy - jakie utworzyli między sobą przetrzymywani w Trend Park - jednoznacznie pokazują po której stronie się opowiadali. Z jednej strony ci, którzy oddaliby za Führera i Wielkie Niemcy życie, a z drugiej ci, którzy po pierwszych latach wojny "otrząsnęli się" z hipnozy i którzy (bardziej lub mniej stanowczo) stwierdzali, że nie o takie Niemcy walczyli.
Do którego obozu należy konkretna postać, to akurat nie jest trudne w ustaleniu. Trudniejszym okazuje się "wyłuskanie" z prowadzonych rozmów, tego, co tak naprawdę jest istotne dla nas, jako badaczy historycznych. Potok słów, jaki wypływa z ust nudzących się oficerów, jest niestety często chaotyczny, a ich rozmówcy, "przeskakują" z tematu na temat, jak przysłowiowe koniki polne.
Pomimo tych trudności, udało mi się wychwycić kilka bardzo interesujących fragmentów. Dotyczą one m. innymi zamachu na Hitlera, przeprowadzone przez von Stauffenberga, pomocy aliantom w zakończeniu wojny oraz w zaprowadzeniu powojennego porządku. Moją szczególną uwagę, zwróciły te fragmenty, w których osadzeni wspominają o rozstrzelaniu swoich podwładnych lub żołnierzy niemieckich dowodzonych przez innych oficerów.
Trzecia część książki, to krótkie biografie wszystkich uczestniczących w rozmowach oficerów niemieckich. Choć zapewne wielu z przetrzymywanych każdy z Was zna, to jednak warto się z nimi zapoznać. Ja osobiście "natrafiłem" sporo cennych informacji.
Moja ocena "Podsłuchiwanych..." jest - pomimo kilku niedociągnięć - dosyć wysoka. Wpływ mają na to przede wszystkim zawarte w niej informacje oraz znakomite przypisy. Ocenę obniża na pewno wydanie, które - przy prawie 560 stronach - zostało wypuszczone na rynek w oprawie miękkiej i klejonej. Dla osób - a właśnie ja zaliczam się do takich - które często korzystają z książek podczas swoich badań, jest to spory problem. Oczywiście wiele jest w ten sposób drukowanych książek, jednak tej akurat przydałaby się oprawa sztywna/szyta. Pewnym usprawiedliwieniem jest na pewno fakt, że książka została wydana w 2009 roku. I jeszcze jeden duży minus dla pracy Sönke Neitzel'a - ten należy się za brak zdjęć.
Podczas lektury zauważyłem jeden istotny błąd. Jest to wypowiedź generała wojsk spadochronowych Bernharda Ramcke'go, który opisując wizytę z rezydencji Göringa, wspomina o córce marszałka Eddzie, nazywając ją imieniem jego pierwszej żony - Carin. Oprócz tego natrafiłem na tzw. "literówki", których w sumie było siedem.
Uważam, że jest bardzo interesująca i przydatna publikacja, która powinna wzbogacić Wasze zbiory książek historycznych.
Polski tytuł: "Podsłuchiwani niemieccy generałowie w brytyjskiej niewoli 1942-1945"
Oryginalny tytuł: "Abgehört"
Autor: Sönke Neitzel
Przekład: Jola Zepp i Marek Zepp
Rok wydania: 2009
Język: polski
Wydawnictwo: Replika
Liczba stron: 559
Oprawa: miękka (klejona)
Moja ocena: 8/10
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz