Dawniej i dziś - budynek cegielni w niemieckim obozie koncentracyjnym Neuengamme (Hamburg, Niemcy) 1940/41-2019

   Kiedy niemieckie wojska szykowały się do wojny, w Berlinie i innych miastach snuto wielkie plany na przyszłość. Jednym z nich była - przewidziana na ogromną skalę - rozbudowa Hamburga. Według planów miały tam powstać m. innymi luksusowe dzielnice z wielkimi budynkami, które miały być wizytówką regionu i całej Rzeszy Niemieckiej. Oprócz setek rąk do pracy, potrzebne były do tego jednak ogromne ilości materiałów budowlanych....

    Budulec mieli zapewnić więźniowie niemieckich obozów koncentracyjnych znajdujących się na terenie Niemiec. Potrzebna była jednak cegielnia z prawdziwego zdarzenia, która na dodatek powinna znajdować się w pobliżu Hamburga. Wybór padł na jedną z dzielnic tego miasta - Neuengamme, gdzie miała powstać filia obozu z Sachsenhausen. Wytypowany teren - ze względu na niewielką odległość - nadawał się do tego idealnie, zwłaszcza, że znajdowała się tam nieczynna stara cegielnia.
   W grudniu 1938 roku pod nadzorem SS postanowiono natychmiast zagonić przetransportowanych na miejsce więźniów do pracy. Utworzono tutaj - początkowo niewielkie - stuosobowe komando. Aby wyprodukować wymagane ilości cegieł nie wystarczał stary obiekt cegielni. Wybudowano zatem dużą i nowoczesną cegielnię w której miało pracować od 160 do 180 więźniów. Ta grupa zajmowała się jedynie procesem produkcyjnym - formowaniem gliny i wypalaniem. Inni odpowiedzialni byli za dostarczenie ciężkich wózków z gliną do hal po torowiskach (wszystkie wózki pchane były ręcznie po bardzo złej jakości torowiskach). jeszcze inna grupa składowała cegły na placu przed budynkami cegielni. Kolejne setki więźniów musiały w bardzo ciężkich warunkach wydobywać ją z okolicznych terenów podmokłych. Do tej ostatniej grupy pracowników trafiali więźniowie, którym przypisano najmniejsze nawet "przestępstwo" w obozie. Karą za nie była sześciotygodniowa praca w wyrobisku. Produkcja cegły trwała tutaj aż do 1942 roku. Następnie wszystkie budynki wraz z 300-osobową załogą przestawiono na produkcję zbrojeniową. Produkowano tutaj m. innymi silniki okrętowe i broń.

   Główny budynek cegielni widoczny na zdjęciu jest największym zachowanym budynkiem w byłym niemieckim obozie koncentracyjnym w Neuengamme. Dzisiaj w jednym ze skrzydeł kompleksu znajduje się bardzo interesująca wystawa poświęcona tamtejszej pracy więźniów.

Fotografia archiwalna pochodzi ze zbiorów www.kz-gedenkstaette-neuengamme.de.
Fotografia współczesna pochodzi ze zbiorów autora, wrzesień 2019 r.