Muzeum broni (Waffenmuseum) i krótka historia jej produkcji - Suhl (Turyngia)

   Jak trafiłem do tego niepozornego miasta, jakim jest Suhl? Powody były tak naprawdę dwa.... i oba dla Was poniżej opiszę. Pierwszy powód, to muzeum broni, które się tutaj znajduje i które posiada w swoich zbiorach ciekawe eksponaty. A jaki jest powód drugi? Związany jest także z muzeum, a dokładniej z eksponatami, które można tam oglądać i historią miasta.... Otóż większość oglądanych przeze mnie broni w muzeum pochodzi z tamtejszych licznych zakładów produkcyjnych. Zacznę zatem od drugiego powodu dla którego tutaj przybyłem....

    Miasto Suhl położone jest na południu Turyngii i jednocześnie na południowym zboczu Lasów Turyńskich. Przez wieki Suhl było miastem górniczym, jednak popularność zyskało dopiero wówczas, kiedy w większości z rodzinnych firm zaczęły na światło dzienne wychodzić pierwsze egzemplarze broni palnej.

Na zamku świetnie widoczna jest sygnatura jednego z producentów broni z Suhl.

   A wszystko zaczęło się w 1553 roku, kiedy Suhl otrzymało prawa miejskie. To wtedy do miasta przybyli pierwsi rusznikarze, którzy dwa lata później rozpoczęli produkcje broni palnej. Sprawę nowym osadnikom ułatwił bardzo dobry i wydajny system wydobycia rudy żelaza. Słynące z wcześniejszych wyrobów - sierpów, kos, elementów zbroi, mieczy i toporów - miasto do swojej oferty dołożyło kilka typów broni palnej. Kilkadziesiąt lat później - pod koniec XVI wieku - każdego roku w mieście produkowano już ponad 20 tysięcy karabinów.
   Ze względu na duże skupisko firm produkujących broń, miasto wielokrotnie stawało się celem ataku wrogich wojsk. Tak było m. innymi podczas wojny 30-letniej, kiedy miasto stało się celem wojsk szwedzkich dowodzonych przez króla Gustawa II Adolfa zwanego "Lwem północy". Już wtedy produkcja żelaza i broni popadła w kryzys. Ponad pól wieku później - 28 maja 1702 roku - kolejny najazd jeszcze bardziej wpłynął na kryzys z którego przez dziesiątki lat się nie podniesiono. 150 dragonów pod dowództwem młodego pułkownika wkroczyło do miasta i skonfiskowało 620 karabinów, które miały zostać dostarczone szwedzkiemu generałowi, baronowi Gyldensteinowi. Mało tego, wojska okupacyjne zapowiedziały, że opuszczą miasto dopiero wówczas, kiedy zostanie im wydana broń zamówiona przez innych zagranicznych kontrahentów. Stało się to niespełna dwa miesiące później.

Jedyny minus w muzeum, to światło oświetlające gabloty w taki sposób, że uniemożliwia wykonanie dobrego zdjęcia.

  W 1736 roku w Suhl pracowało 119 mistrzów ślusarstwa i rusznikarstwa. Miasto było wówczas najważniejszym miejscem produkcji broni w Saksonii. Dziesięć lat później, produkcja praktycznie całkowicie ustała. Wpływ na to miały wyczerpane pokłady rudy żelaza. Dopiero pod koniec XVIII wieku zlokalizowano kolejne złoża i uruchomiono wydobycie. Z biegiem czasu rozwinął się znacząco przemysł rusznikarski. Powstało wiele nowych fabryk broni: "J.P.Sauer & Sohn", "E.H.Schilling", "C.G. Haenel", "Fertigungsstätte an Waffen- und Fahradteilefabrik LUCK & WAGNER", "H. STURM", "W. & H. SPANGENBERG", "G. GÖLLNER", "Gebrüder Kerner - Förderanlagen- und Hebezeugfabrik", "Gewehrfabrik Sempert & Krieghoff" i "Simson & Co. (znany producent motorów marki Simson)". Dwie firmy - w 1919 r. i latem 1922 r. - otworzył w Suhl znany chyba wszystkim interesującym się uzbrojeniem niemieckiej armii podczas II wojny światowej - Hugo Schmeisser. Wraz ze swoim bratem Hansem założył najpierw "Industriewerk Auhammer KOCH & Co.", a niedługo potem - "Gebrüder Schmeisser". Ten ostatni wraz ze sztabem ludzi z firmy C.G. Haenel zaprojektował wprowadzony na uzbrojenie armii niemieckiej w 1943 roku słynny karabinek maszynowy wzór 42 (Maschinenkarabiner 42, w skrócie MKb 42) bardziej znany później jako Maschinenpistole MP 44 lub Sturmgewehr StG 44.

Reklama firmy "J.P.Sauer & Sohn" zamieszczona w jednej z gazet w 1920 r. (fot. www.germanhuntingguns.com).

Niektóre z zabytkowych strzelb to istne arcydzieło. A wszystko wykonywane ręcznie.

W latach 30. XX wieku w broń wyprodukowaną w Suhl wyposażona była Reichswera. Po dojściu nazistów do władzy, miasto praktycznie całkowicie przestawione zostało na produkcje masową. W 1934 roku dziesięć z istniejących w Suhl fabryk broni, połączyło swoje siły i utworzyło stowarzyszenie pod nazwą "Vereinigte Suhl-Zella-Mehlisser Waffenfabriken". Właściciele tych firm, jako pierwsi chcieli podporządkować się narodowym socjalistom, którzy doszli do władzy. Wielu z nich założyło wówczas swoje biura w Berlinie, aby z bliska przyglądać się rozwojowi wypadków i mieć kontakt z najważniejszymi ludźmi w państwie.

Praktyki rusznikarskie w fabryce broni, Suhl 1934 r. (fot. www.gettyimages.ca).

   Podczas II wojny światowej w fabrykach znajdujących się na terenie miasta pracowało około 10 tysięcy robotników przymusowych. Produkowano tutaj w dużych ilościach głownie pistolety maszynowe, karabiny maszynowe, oraz urządzenia do pomiaru elementów stosowanych przy produkcji broni odwetowej (Vergeltungswaffen) - w skrócie V-Waffen.

Jedna z nielicznych gablot poświęcona bagnetom niemieckim.

W muzeum znajduje się wiele gablot z różnymi modelami rewolwerów i pistoletów z różnych okresów.

   Pomimo tak mocno skoncentrowanej w jednym miejscu sieci fabryk przekształconych na produkcje wojenną, miasto tylko raz było celem nalotów alianckich. 26 marca 1945 roku 25 amerykańskich latających fortec B-17 nadleciało od północy nad miasto. Celem jednak była infrastruktura kolejowa, a nie same fabryki. Niestety część załóg zrzuciła swoje bomby na budynki mieszkalne, niszcząc wiele z nich. 3 kwietnia 1945 roku około 8:30 rano, elementy 4. Dywizji Pancernej dowodzonej przez generała George'a S. Pattona wkroczyły do miasta. 1 lipca 1945 roku miasto zostało przydzielone do landu Turyngii. To oznaczało przekazanie go pod kontrolę jednostkom Armii Czerwonej. Suhl stało się częścią sowieckiej strefy okupacyjnej. Przez kolejne dwa lata żołnierze radzieccy demontowali, magazynowali i potem wywozili wszystko, co mogło się przydać w Związku Radzieckim. To co pozostało, zostało zaminowane i wysadzone w powietrze. Ważni inżynierowie i wykwalifikowani pracownicy zostali schwytani i przetransportowani do Związku Radzieckiego. Taki los spotkał m. innymi Hugo Schmeisser'a.

   Ciekawostką jest fakt, że 14 lutego 1991 roku - ze względu na lokalizacje licznych fabryk zbrojeniowych - przedstawiciele Rady Miasta Suhl ogłosili je Miastem Pokoju. Jednak ze wzgledu na tradycje związane z produkcja broni myśliwskiej decyzję tą w 2005 roku zmieniono. Obecnie miasto Suhl znane jest, jako producent broni palnej.



   A teraz kilka słów o samym muzeum i niektórych eksponatach. Muzeum znajduje się w wybudowanym w 1668 roku budynku dawnej słodowni. Wybudowany techniką w stylu muru pruskiego budynek służył zgodnie z przeznaczeniem aż do drugiej połowy XIX wieku. Wraz z utworzeniem wielkiego browaru przemysłowego dom ten przekształcono do celów mieszkalnych. W 1957 roku część pomieszczeń dostosowano do wymogów niewielkiego muzeum dotyczącej lokalnej historii. Dopiero w 1971 roku cały trzykondygnacyjny budynek przeznaczono na tworzone wtedy Waffenmuseum Suhl. Muzeum przedstawia ponad 600-letnią historię i rozwój techniczny broni palnej, prezentując przy tym 460 rodzajów broni i wiele innych eksponatów.

Wybudowany w 1668 roku budynek dawnej słodowni, Suhl 1963 r. (fot. www.ddr-postkarten-museum.de).

   Oryginalne eksponaty ze wszystkich epok związanych z Suhl zostały podzielone na pięć kategorii: "Świat broni", "Dom rusznikarzy", "Broń wojskowa", "Broń myśliwska" i "Broń sportowa". Szóstą (a jednocześnie pierwszą kategorią podczas zwiedzania) jest "Geologia". Możemy tutaj zapoznać się ze sposobami wydobycia rudy żelaza, poprzez prace płatnerza i rytownika, a także samemu sprawdzić się w tych rolach! Muzeum broni w Suhl jest jednym z najważniejszych muzeów specjalnych w Niemczech. Na około tysiącu metrów kwadratowych powierzchni wystawienniczej, oprócz opisanych powyżej działów, możecie też zapoznać się z historią produkcji porcelany w Suhl, oraz sprawdzić swoje umiejętności w "strzelectwie sportowym", strzelając z wyprodukowanego w mieście karabinka sportowego do tarczy. W sklepie możecie zakupić wiele pamiątek i książek związanych z bronią palną.

U góry niemiecki karabinek powtarzalny Mauser 98k AZ, w środku pistolet maszynowy MP 18.

   Eksponaty, które przyciągnęły moją szczególną uwagę, to m. innymi:

- lekki karabin maszynowy sprzed II wojny światowej (Maschinengewehr 13, w skrócie MG 13), data produkcji 1932 r.
- pistolet maszynowy (Maschinenpistole 18, w skrócie MP 18), data produkcji 1918 r.
- ciężki karabin maszynowy wzór 08 (Maschinengewehr 08, w skrócie MG08)
- karabinek automatyczny (Machinenkarabiner 42, w skrócie MKb 42 (H), H - czyli model Haenela), data produkcji 1943 r.
- karabinek automatyczny (Sturmgewehr 44, w skrócie STGw 44), data produkcji 1944 r.
- karabin automatyczny, produkowany z przeznaczeniem dla niemieckich spadochroniarzy (Schnellfeuer-Fallschirmjäger-Gewehr 42n/A, w skrócie FG42n/A), data produkcji 1944 r.

Na dole stoi karabin automatyczny Schnellfeuer-Fallschirmjäger-Gewehr 42n/A, powyżej MKb 42(H) i StGw 44.

- karabin samopowtarzalny, produkowany pod koniec wojny z przeznaczeniem dla oddziałów Volkssturmu (Volkssturmgewehr 1-5, w skrócie VG 1-5)
- radziecki pistolet samopowtarzalny kal. 9 mm (Pistolet Makarowa, wersja luksusowa), data produkcji 1990 r.

Radziecki pistolet samopowtarzalny kal. 9 mm Makarowa, wersja luksusowa.

- pistolet samopowtarzalny (P08 Parabellum, potocznie nazywany "Luger"), data produkcji 1916 r.

Budynek w którym mieści się Waffenmuseum.

Moja ocena: 8,5

Kraj: Niemcy
Miejscowość: Suhl (Turyngia)
Strona internetowa: www.waffenmuseumsuhl.de
Godziny otwarcia:
od wtorku do niedzieli - 10:00-18:00 (z wyjątkiem świąt państwowych i ferii szkolnych w Turyngii)
Wstęp: 6€ (bilet normalny), 4€ (ulgowy), 2€ (dzieci do 6 lat).
W zależności od tego jaką grupą chcecie zwiedzać muzeum, na miejscu można zapytać o bilet rodzinny, lub grupowy - wyjdzie kilka euro taniej.
Fotografowanie: 1€
Parking: płatny (w zależności ile czasu spędzicie w muzeum)

Zdjęcia współczesne pochodzą ze zbiorów autora, lipiec 2019 r.

Mapa dojazdu: