niedziela, 30 listopada 2025

"Nachbar Hitler. Führerkult und Heimatzerstörung am Obersalzberg" - Ulrich Chaussy & Christoph Püschner

    Obersalzberg to wzgórze u podnóża góry Kehlstein, wznoszące się na wysokości około 1000 m. n. p. m.. To właśnie tutaj znany wszystkim austriacki malarz rozkazał wybudować swoją oficjalną rezydencję zwaną Berghofem. W ślad za nim postanowili pójść jego najbliżsi współpracownicy: Hermann Göring, Martin Bormann, a później również Albert Speer. Z tej czwórki tylko ten ostatni posiadał tutaj oficjalną pracownię, która zresztą istniej do dzisiaj. Pozostali postanowili wybudowane w tym miejscu swoje rezydencje traktować głównie, jako miejsce wypoczynku. Oczywiście w ich wielkich willach przebywali przywódcy wielu państw i wysokiej rango oficerowie, jednak ich wizyta miała jedynie wprowadzić ich w zachwyt nad tym miejscem i ewentualnie zmiękczyć przed planowanymi późniejszymi rozmowami w pobliskiej Małej Kancelarii Rzeszy (niem. Klein Reichskanzlei). Zanim jednak doszło do tych wszystkich wydarzeń, Obersalzberg był miejscem, gdzie swój wypoczynek planowali zamożni i wpływowi ludzie z różnych sfer. Jednym z najczęściej odwiedzanych wówczas pensjonatów, był Haus Wachenfeld, do którego - jeszcze przed puczem monachijskim - trafił także późniejszy przywódca III Rzeszy. Miejsce to, tak go wówczas zauroczyło, że kilka lat później postanowił tam stworzyć oazę spokoju dla siebie i swoich najbliższych. Aby osiągnąć ten cel, A. H. (a później także przez jego dwóch najbliższych sąsiadów) nie przebierał w środkach....

sobota, 22 listopada 2025

Ogród Zoologiczny (Tierpark) - Cottbus (pl. Chociebuż)

    Kto by pomyślał, że początki ogrodów zoologicznych na świecie, miały miejsce około cztery tysiące lat temu. Już bowiem 2000 lat p. n. e. powstawały one w Chinach, Asyrii i Egipcie. Początkowo tworzono je głównie z myślą o rozrywce, ale z czasem zaczęły przybierać charakter bardziej prywatny, ciesząc zwłaszcza pompatycznych władców, bogaczy i ich rodziny. Później rola menażerii zaczęła być nieco inna. Zwierzyńce zaczęto prezentować szerszej publiczności, głównie w celach zarobkowych oraz naukowych. Nie trwało to jednak długo, ponieważ szybko zauważono, że fatalne warunki objazdowo-bytowe zwierząt, doprowadzały do ich słabego rozrodu, chorób, a nawet śmierci. To oczywiście generowało duże straty. Właściciele i zarządcy takich miejsc, szybko zdali sobie sprawę, że bez stworzenia zwierzętom lepszych warunków bytowych, nie odniesie się sukcesu związanego z hodowlą i zarobkiem. Zaczęto tworzyć zatem pierwsze duże, stacjonarne wybiegi, w których starano się zapewnić zwierzętom odpowiednie warunki bytowe, zbliżone do naturalnych. Jedną z takich osób był król Polski Jan III Sobieski, który utworzył swój "rezerwat" w dzisiejszym Rezerwacie Przyrody Morysin w Wilanowie. Od tego czasu, menażerie coraz częściej zaczęły przeradzać się w ogrody zoologiczne z prawdziwego zdarzenia. Uważa się, że najstarszym tego typu Zoo na świecie, jest Tiergarten Schönbrunn w Wiedniu, założony w 1752 roku. Była to wówczas jednak rzadkość, ponieważ większość dużych ogrodów zoologicznych na świecie zaczęła powstawać dopiero w XIX wieku: Londyn (1828 r.), Dublin (1831 r.), Bristol (1836 r.), Amsterdam (1838 r.), Antwerpia (1843 r.), Berlin (1844 r.). W Polsce - pierwszym ogrodem zoologicznym z prawdziwego zdarzenia - było Zoo założone przez Stanisława Konstantego Pietruskiego w 1833 roku w Podhorodcach (obecnie Ukraina), następnie wrocławskie Zoo, które powstało w 1865 roku. Od tego czasu na przestrzeni wieków w Polsce i na świecie powstało tysiące podobnych ogrodów zoologicznych. Jednym z nich, jest - otwarty oficjalnie 1 czerwca 1954 roku - Tierpark Cottbus (pl. Ogród Zoologiczny Chociebuż). Jest to największy ogród zoologiczny w niemieckiej Brandenburgii....
Karta pocztowa prezentująca zwierzęta z Zoo w Chociebużu. (Fot. zbiory autora).

wtorek, 23 września 2025

Dawniej i dziś - Ratusz w Soissons (Hauts-de-France, Francja). 1919 - 2020

    Rzadko się zdarza - aby pomimo wielu dramatycznych wydarzeń na przestrzeni wieków - władza polityczna w mieście, zachowała swoją lokalizację przez ponad tysiąc lat. Takim sukcesem może pochwalić się - leżące w departamencie Aisne - francuskie miasto Soissons. Począwszy od zamku hrabiów Soissons, poprzez Palais de l'Intendance, a na obecnym ratuszu - Hôtelu de Ville de Soissons - kończąc. Historia tego miejsca - pomimo tego, że jest burzliwa - świadczy o ewolucji miasta na przestrzeni wieków. Poznajcie niezwykłe losy ratusza w Soissons - XVIII-wiecznej neoklasycystycznej perełki architektonicznej....

niedziela, 31 sierpnia 2025

"Das Loibl KZ: Die Geschichte des Mauthausen-Außenlagers am Loiblpass/Ljubelj" - Janko Tišler & Christian Tessier

    8 czerwca 2007 roku w Klagenfurcie - w domu, gdzie obecnie znajduje się muzeum Roberta Musila - odbyło się ważne wydarzenie. W te słoneczne, piątkowe popołudnie, znany słoweński pisarz Janko Tišler zaprezentował swoją książkę pt. "Das Loibl KZ: Die Geschichte des Mauthausen-Außenlagers am Loiblpass/Ljubelj" (pl. "Obóz koncentracyjny Loibl: Historia podobozu Mauthausen na przełęczy Loibl/Ljubelj"). Wydarzenie to, było szczególne, ponieważ wspomnienia autora zostały po raz pierwszy wydane w języku niemieckim. Pozwoli to przybliżyć przerażającą historię więźniów i obozu w Niemczech i Austrii - krajach odpowiedzialnych za powstawanie i funkcjonowanie podobnych miejsc, oraz za przerażające tortury i śmierć przetrzymywanych w nich ludzi....

niedziela, 17 sierpnia 2025

Pomnik upamiętniający krwawą bitwę pod Spicheren w 1870 roku (Grand East, Francja)

    Zwiedzając Niemcy, nierzadko widzimy na szlakach, najróżniejsze pomniki upamiętniające - trwającą od 19 lipca 1870 do 10 maja 1871 roku - wojnę francusko-pruską. Konflikt między II Cesarstwem Francuskim, a - wspieranym przez inne niemieckie kraje - Królestwem Prus, jest dla obu państw ważną kartą historii. Dla Francji była to upokarzająca porażka, która doprowadziła ostatecznie do długotrwałego zawieszenia broni, zapłaty ogromnych kontrybucji oraz utraty niezwykle bogatych i uprzemysłowionych terytoriów - Alzacji i Lotaryngii. Zwycięzcom natomiast, otworzyło to drogę do zjednoczenia Niemiec i powstania Cesarstwa Niemieckiego (Rzeszy Niemieckiej) pod rządami Otto von Bismarcka. Nic zatem dziwnego, że ten - poprzedzony kilkoma dużymi i krwawymi bitwami - okres, zajmuje niezwykle ważne miejsce w świadomości naszych zachodnich sąsiadów. Jedną z pierwszych ważnych batalii, jakie stoczono podczas tej wojny, była - mająca miejsce 6 sierpnia 1870 roku - bitwa pod Spicheren, zwana również bitwą o Forbach.
Pomnik upamiętniający krwawą bitwę pod Spicheren w 1870 roku. (Fot. zbiory autora).