Przygotowania Niemców do wojny zaczęły się niemal od razu po dojściu nazistów do władzy. Potężna przedwojenna machina, ruszyła pełną parą na wielu płaszczyznach: militarnej, ekonomicznej, gospodarczej, administracyjnej i innych. Jednocześnie dążono do wyeliminowania wszystkich przeciwników, którzy w jakikolwiek sposób zagrażali realizacji tego planu. Skala tego przedsięwzięcia była tak wielka, że w zaledwie kilka miesięcy, wszystkie areszty śledcze i zakłady karne - w których osoby aresztowane i skazane miały odbywać kary pozbawienia wolności - zostały przepełnione. Wówczas, do siedziby każdego kraju związkowego Rzeszy, została wysłana prośba, o sporządzenie list obiektów, które nadawałaby się do przejęcia więźniów z dużymi wyrokami. Na spływających do Berlina dokumentach, widniały wszystkie obiekty, które spełniały odpowiednie kryteria. Były to m. innymi: stare forty, nieczynne fabryki, ale również zamki i pałace. W taki sposób w 1933 roku przekształcono wielki kompleks pałacowy Lichtenburg, który stał się jednym z pierwszych niemieckich obozów koncentracyjnych....
Zgodnie z ideologią rasową, jaką głosił otwarcie Adolf Hitler, naziści zaczęli zbiorowo klasyfikować ludzi, według jasno sprecyzowanych kryteriów. Według wygenerowanego przez nich profilu rasowego, głównym celem stali się Żydzi, którym wszelkie prawa odbierała ustawa z 7 kwietnia 1933 roku i zawarty w niej tzw. "paragraf aryjski". Jednak lista "wrogów Rzeszy" była znacznie dłuższa. W grupie tej znaleźli się również dysydenci polityczni, duchowni, osoby niepełnosprawne, homoseksualiści, Świadkowie Jehowy i tzw. element aspołeczny. Zestawienie to zamykali Untermenschen (podludzie): osoby czarnoskóre, Romowie, Sinti, oraz nacje słowiańskie. Wszyscy oni mieli zostać aresztowani i uwięzieni, a w późniejszym czasie unicestwieni....
Rozporządzenie o ochronie narodu i państwa z dnia 28 lutego 1933 roku i rozkaz Heinricha Himmlera z 21 marca 1933 roku, dały sygnał do tworzenia pierwszych obozów koncentracyjnych, które zaczęły powstawać w każdym kraju związkowym. Już następnego dnia - na terenie dawnej fabryki amunicji w Dachau - zaczął funkcjonować obóz koncentracyjny. Dwa tygodnie wcześniej - 6 marca 1933 roku - przybył pierwszy transport więźniów do KL Osthofen. 10 kwietnia otwarto obóz męski w Moringen-Solling, a niedługo potem obóz kobiecy (7 czerwca 1933 r.), gdzie więziono głównie Niemki będące Świadkami Jehowy. 13 czerwca w Prettin, wrogowie Rzeszy Niemieckiej, po raz pierwszy przekroczyli bramy XVI-wiecznego pałacu Lichtenburg. Początkowo byli to głównie mężczyźni aresztowani prewencyjnie, którzy bardzo szybko wypełnili wszystkie przygotowane wcześniej cele. W sierpniu tego samego roku, obóz koncentracyjny był już skrajnie przepełniony. W pomieszczeniach mogących pomieścić maksymalnie 1.000 więźniów, przebywało wówczas około 1.700 osób, co znacznie wpłynęło na pogorszenie się warunków bytowych. Załogę stanowiło wówczas 150 esesmanów z Halle, którymi dowodził były członek tajnej berlińskiej policji - August Widder.
Od jesieni 1935 roku cele po przetrzymywanych mężczyznach, zaczęli zajmować pospolici przestępcy, prostytutki oraz Świadkowie Jehowy. Podziemia pałacu zajmowali teraz nie tylko Niemcy i Niemki, ale również Romowie i Sinti.
Na początku 1936 roku po raz pierwszy rozważano likwidacje obozu w Prettin i utworzenie w renesansowym pałacu Lichtenburg koszar dla przyszłych członków Oddziałów Trupiej Czaszki (niem. SS-Totenkopfverbände). Wszystkich więźniów zamierzano niebawem przenieść do - znajdującego się w końcowej fazie budowy - obozu koncentracyjnego w Oranienburgu. Plany te zostały zrealizowane dwuetapowo. W sierpniu 1937 roku wywieziono ostatnią grupę mężczyzn, a dopiero dwa lata później cele opuściły ostatnie kobiety. Obóz koncentracyjny dla więźniów aresztu ochronnego i obóz koncentracyjny dla kobiet w Lichtenburgu (niem. Konzentrationslager für männliche Schutzhäftlinge und Frauen-Konzentrationslager Lichtenburg) funkcjonował do maja 1939 roku. Przez cały ten okres uwięzionych tam było w sumie około 10 tys. osób.
Od drugiej połowy 1939 roku pałac Lichtenburg zajęło SS, przekształcając go w część Inspektoratu ds. Obozów Koncentracyjnych. Kompleks stanowił również bazę szkoleniową dla przyszłych członków załóg obozów i koszary dla zapasowego Oddziału Trupiej Czaszki. Przebywało tutaj wówczas około 700 mężczyzn. Taki stan trwał aż do początku 1941 roku, kiedy to wielu ludzi rozesłano do innych funkcjonujących obozów koncentracyjnych, a pozostali zasilili szeregi dywizji Waffen-SS. Niedługo potem do pałacu przysłano 15 więźniów z Oranienburga, którzy mieli pracować w pozostawionym wielkim magazynie odzieży należącym do jednego z biur Głównego Urzędu Uzbrojenia. W ten sposób miejsce to oficjalnie zaczęło funkcjonować, jako obóz koncentracyjny w Prettin, który przestał funkcjonować wraz z zakończeniem wojny.
Po zakończeniu II wojny światowej, na teren pałacu zaczęli napływać członkowie Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej, a także uchodźcy z niemieckich ziem wschodnich. W 1948 roku pałac niemal całkowicie opustoszał, a od 1965 roku podjęto starania, aby główny budynek stał się miejscem pamięci, co stało się oficjalnie w 1974 roku i trwa po dziś dzień....
Oba zdjęcia pochodzą ze zbiorów autora. Archiwalne przedstawia oddział SS na północnym dziedzińcu obozu koncentracyjnego Lichtenburg w 1935 roku. Po lewej widać budynki warsztatowe i garaże, w których obecnie znajduje się muzeum. Po środku widać latryny (dzisiaj już nie istnieją), a po prawej stronie zbudowany w 1879 roku budynek, który przeznaczono na magazyn.
Współczesne zdjęcie wykonano w lipcu 2025 r.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz